Duits in Aurich, hoe het begon

Tekst: Ruud Plazier, docent Duits         

Aurich is dat niet de officieuze hoofdstad van de regio Ostfriesland, in de kop van de deelstaat Nedersaksen, aan de andere kant van de grens, in de Bondsrepubliek Duitsland? Klopt! Een bruisend stadje van zo’n 40.000 inwoners, niet ver over de grens, ten noorden van de stad Leer. Het heeft een levendige Burgstraße met tal van leuke winkeltjes en boutiquen, gezellige cafeetjes en konditoreien. ’s Winters is er een grote kerstmarkt. Maar wat heeft Aurich met het Stelllingwerf College van doen?

Het avontuur begon, toen ik, Ruud Plazier, in het jaar 2000, na 15 jaar les te hebben gegeven aan wat nu het Noorderpoort College te Groningen is, naar Oosterwolde kwam, om hier samen met mijn collega Otto Dallinga, de lessen Duits in de bovenbouw van de havo en het atheneum te verzorgen. Laatstgenoemde had al langere tijd het idee, om contact te zoeken met een vergelijkbare school in Duitsland, met het doel onze leerlingen in Duitsland hun examens spreekvaardgheid te laten doen. In de omgeving, waar de taal eigen is en getoetst door Duitsers, was dit een uniek idee.

De heer Dallinga kwam op een congres van de de EDR (Eems Dollard Regio) in contact met de heer Oldermann, docent Nederlands en Latijn aan de Integrierte Gesamtschule Aurich-West. Samen werkten ze het idee uit en zo gingen onze examenleerlingen havo en atheneum februari 2001 voor het eerst naar Duitsland, om daar hun schoolexamens spreekvaardigheid af te leggen. Ik had me intussen aangesloten bij de twee initiatiefnemers en werd net als de leerlingen enorm enthousiast over deze manier van examineren. Ja, het is waar, ook de leerlingen vonden het fantastisch. Dat is toch bijzonder, leerlingen die examens afleggen leuk vinden! 

Al 15 jaar een succes

Intussen zijn we 15 jaar verder en het geheel is in de loop van de tijd uitgegroeid tot een hechte samenwerking met de school uit Aurich. Vraag een willekeurige leerling uit onze bovenbouw wat het Aurich Project is en ze kunnen het feilloos beantwoorden. Zelfs in de voorexamenklassen verheugen zich de leerlingen er al op, in hun eindexamenjaar mondeling te gaan doen in Duitsland. Maar niet alleen onze leerlingen, want al kort na de start in 2001, kwamen en komen er leerlingen van de IGS Aurich-West in de maand november naar Oosterwolde. Aanvankelijk twee dagen, maar al snel drie dagen. Ondergebracht bij gastgezinnen van onze leerlingen, nemen zij deel aan een intensief programma, waaronder ook een examinering spreek-vaardigheid Nederlands. Deze leerlingen hebben nameljk als keuzevak op hun school Nederlands. Daarnaast is er tijd voor lesbezoek, een debat met onze debatgroep over allerlei actuele dingen, die zowel de Duitse als Nederlandse leerlingen raken, een bezoek aan een museum en aan de stad Groningen. Maar er is ook een gezamelijke bowlingavond. Natuurlijk is er ook vrije tijd en daar zien we, dat de leerlingen dan met elkaar iets organiseren. Het is een feest, om te zien, dat de jongelui aan beide kanten van de grens het zo goed met elkaar kunnen vinden, er zijn in de afgelopen jaren ook hechte vriendschappen ontstaan.

Net als de Duitse leerlingen, die naar Oosterwolde komen, blijft er een deel van de totale groep Nederlandse leerlingen, die in Aurich hun spreekvaardigheid doen, een nachtje over in Duitsland. Zij slapen ook bij de Duitse leerlingen thuis en doen ook een heel programma. Telkens geven ze weer aan, dat ze het zo jammer vinden, dat het maar twee dagen zijn in Duitsland. In ons examenjaar kunnen wij echter niet langer blijven.

Het programma voor onze leerlingen

Gevraagd hoe het mondeling in Duitsland er dan uitziet, het volgende. In de regel gaan we twee dagen op en neer naar Aurich. Op de woensdag de havisten en op de donderdag de atheneumleerlingen. De bus rijdt elke dag op en neer en een deel van onze leerlingen blijft, zoals gezegd, over. Na ontvangst op de school met Kaffee, Tee und Kekse, een welkomswoord door de directie, geven we de leerlingen een rondleiding door het centrum van Aurich. Vervolgens eten we gezamenlijk iets warms in de Schulkantine en gaan de leerlingen in de middag op voor hun mondeling examen. De kandidaten worden in een vijftal situaties gebracht, waar hun Duits wordt geprüft. Zij lopen daartoe naar verschillende posten in het centrum van Aurich. Daar worden in reële situaties gesprekken gevoerd met Duitse examinatoren. Bijvoorbeeld in een bank, om een rekening te openen, of een boekwinkel om (studie)boeken te kopen. Het kan een gesprek zijn met een decaan van de Universität Oldenburg, omdat ze het idee hebben in Duitsland te willen gaan studeren. Of met de politie, om aangifte te doen. Het zijn gesprekken in een reisbureau, een telefoonwinkel, of het Verkehrsamt, om informatie te verkrijgen over een verblijf in Ostfriesland, maar ook in een cadeauwinkel, of een kledingzaak. Kortom allerlei praktijksituatie’s. Het gesproken Duits wordt beoordeeld aan de hand van een door ons ontwikkeld beoordelingsformulier. Leerlingen vinden dit natuurlijk spannend, maar uitermate leuk en ervaren het als een enorme verrijking. De drempel om Duits te spreken wordt hierdoor verlaagd en ze zien, dat ze in staat zijn met Duitsers een gesprek op niveau te hebben.

Enthousiasme, media en prijzen

Van meet af aan heeft het Aurich Project veel belangstelling gehad van de media. Kranten, radio en televisie aan beide kanten van de grens, hebben er veel aandacht aan besteed. Het Stellingwerf College heeft voor dit project in 2002 de onderwijsprijs van de provincie Friesland ontvangen en de onderwijsinspectie, die een keer is mee geweest, was zeer enthousiast. Wij zien elk jaar weer, hoe belangrijk dit project is voor het afbouwen van allerlei vooroordelen. De leerlingen zien er aan de andere kant van de grens niet veel anders uit dan thuis. Het zijn dezelfde dingen die ze bezighouden. Het enthousiasme onder de leerlingen, maar ook bij de docenten, is groot en het is telkens een enorm succes geweest. Dat maakt ook, dat we al zo lang doen en nog zullen volhouden!